در دنیای امروز همان قدر که تحصیل ثروت و سود برای افراد پر اهمیت می باشد، حفظ و نگهداری آن و انجام تمهیداتی به منظور جلوگیری از ورود خسارات به اموال و دارایی نیز مورد توجه باید قرار داشته باشد.
صنعت بیمه، بعنوان متولی جبران ورود خسارات در انواع حوادث احتمالی در این زمینه خدمات گسترده ای را پیش بین نموده که علیرغم اینکه افراد همواره با مواردی از قبیل بیمه های شخص ثالث، حوادث و آتش سوزی، صندوق تامین خسارات بدنی، آشنائی داشته لیکن به جهت آگاهی کامل از مقررات مربوطه نمی توانند بدرستی احقاق حقوق نمایند.
برای درک بهتر مفاهیم بصورت مختصر چند عنوان درخصوص امور بیمه به حضور ارائه می گردد:
- قرارداد بیمه:
عبارت است از قراردادی که به موجب آن ریسک مشخصی از بیمه گذار به بیمه گر در ازای پرداخت وجهی و براساس اصول بیمه منتقل می گردد.
- بیمه گر:
شرکت بیمه ای با مشخصات در بیمه نامه که در مقابل دریافت حق بیمه، متعهد به جبران خسارات وارده احتمالی با توجه به مفاد بیمه نامه می باشد.
- بیمه گذار:
شخصی (اعم از حقیقی یا حقوقی) است که موضوع بیمه متعلق به اوست و قرارداد بیمه فیمابین او و بیمه گذار منعقد می گردد و ملزم به پرداخت حق بیمه می باشد.
- حق بیمه:
عبارتست از مبلغی که بیمه گذار در هنگام صدور بیمه مکلف به پرداخت به بیمه گر می باشد.
- موضوع بیمه:
هر آنچه بعنوان حق مالی یا مسئولیت حقوقی، یا جبران خسارت حادثه یا خطری و یا بیمه عمر یا …. که از وقوع آن بیمه گذار دچار ضرر گردد می شود.
- فرانشیز:
شامل آن بخش از هر خسارتی است که بیمه گذار خود متعهد به جبران آن است و در بیمه نامه تعیین می گردد.
الف) انواع بیمه های بازرگانی (اختیاری)
1- بیمه های اشیاء
-موضوع تعهد بیمه در این نوع از بیمه های هر شی یا مالی است که قابل تقویم شدن به وجه را دارد. در بیمه اشیاء غرامت و زیان وارده به بیمه گذار جبران می گردد. حداکثر تعهد بیمه گر در مقابل بیمه گذار به میزان مبلغ بیمه است که بعنوان خسارات وارده به بیمه گذار تعیین شده است. خسارتی بودن بیمه های اشیاء از مهمترین ویژگی های آن می باشد.
برخی از بیمه های اشیاء عبارتند از:
- بیمه های اتومبیل
- بیمه محصولات کشاورزی
- بیمه هواپیما
- بیمه مهندسی
- بیمه کشتی
- بیمه حمل و نقل کالا (اعم از زمینی، هوایی و دریایی)
2- بیمه مسؤولیت
عبارتست از اینکه مسئولیت مدنی بیمه گذار در برابر خسارت وارده از طرف وی به اشخاص توسط بیمه گر تعهد گردد. به لحاظ حقوقی این نوع از قراردادهای بیمه بر اساس این اصل که هر کس مسئول پاسخگوئی به خساراتی است که به مال یا جان شخص دیگری وارد میکند، پیش بینی شده است.
3- بیمه زیان پولی
عبارتست از مبلغ معین وجهی که شرکت بیمه (بیمه گر) به جهت عدم ایفای تعهد بیمه گذار در قبال اشخاص تعهد و پرداخت کرده و شامل:
– بیمه اعتبار
– بیمه تضمین
– بیمه عدم النفع
– بیمه امانت و صداقت
4- بیمه اشخاص
عبارتست از تعهد شرکت بیمه (بیمه گر) در قبال جبران غرامت وارده به بیمه شده در زمان فوت، حیات یا سلامت وی می باشد.
ب) نکاتی درخصوص اختلافات و مسائل حقوقی در امور بیمه:
متاسفانه روابط حقوقی اشخاص (اعم از حقیقی یا حقوقی):
– به دلیل گستردگی قوانین، آیین نامه ها و مصوب نامه های مربوطه
– استیصال و اضطرار اشخاص در زمان مراجعه به شرکت های بیمه ای (بیمه گر)
– وجود قوانین پیچیدگی و پر ابهام
– عدم آگاهی اشخاص از رویه های حاکم بر موضوع و دستورالعمل های مربوطه،
– در کنار عدم شفافیت روابط حقوقی و قراردادی در صنعت بیمه
– تنظیم و انعقاد قراردادهای یک جانبه،
– متاسفانه کوتاهی و عدم پاسخگوئی مناسب برخی شرکت های بیمه ای در ایفای تعهدات خود به اشخاص
– عدم رعایت حقوق مشتریان و …..
-منتهی به بروز مشکلات و دعاوی حقوقی امور بیمه ای متعدد برای اشخاص شده و هزینه های سنگین و گزافی را به آنها وارد ساخته است.
از بارزترین مشکلات حقوقی و دعاوی در صنعت بیمه که اشخاص با آن موجه هستند مربوط به مطالبه خسارتها و ادعاها درخصوص قراردادهای بیمه ای می باشد. بطور کلی در این اینگونه از اختلافات فیمابین شرکت های بیمه ای و اشخاص (بیمه گذار)، مراجع قضائی و شبه قضائی به تعهدات بیمه گذار با توجه به مفاد قرارداد فیمابین و همچنین مقررات مربوطه درخصوص امور بیمه پرداخته می شود. در ذیل به چند نمونه از دعاوی مربوط به صنعت بیمه اشاره می گردد:
– دعاوی مرتبط با صندوق تامین خسارات بدنی
– دعاوی مرتبط با بیمه عمر اشخاص
– دعاوی مرتبط با بیمه خسارات اموال
– دعاوی مرتبط با بیمه حوادث
– دعاوی مرتبط با بیمه آتش سوزی
– دعاوی مرتبط با بیمه مسئولیت هواپیما
– دعاوی مرتبط با بیمه مسئولیت کشتی
– دعاوی مرتبط با بیمه مسئولیت متصدی حمل و نقل
– دعاوی مرتبط با بیمه مسئولیت کارفرما
– دعاوی مرتبط با بیمه مسئولیت اصناف و مشاغل
– و …. .
با این اوصاف موارد گفته شده، تنها بخشی از اختلافات فیمابین اشخاص با شرکتهای بیمه ای می باشد که منتهی به طرح دعاوی بیمه ای متعدد از سوی اشخاص بر علیه شرکتهای بیمه و بالعکس در محاکم قضائی و شبه قضائی شده است. بنابراین با هدف رسیدن به نتیجه مطلوب می بایست با آگاهی دقیق در خصوص هر مورد اقدام به طرح دعوی مناسب یا دفاع در مقابل دعاوی مطروحه از سوی شرکتهای بیمه ای نمود. که این موضوع داشتن تجربه و دانش فنی و تخصصی لازم نسبت به دعاوی مربوطه را می طلبد.
به همین منظور، مجموعه حقوقی “وکیل آرتا” / “VakilArta” تحت نظارت موسسه حقوقی “منشور قانون کهن” در سال 1395 در اداره ثبت شرکتهای تهران با شماره 41682 به ثبت رسیده، تا با همکاری جمعی از وکلا و کارشناسان متخصص در صنعت بیمه در کنار شما بازرگانان ، تجار و سرمایه گذاران ایرانی و خارجی بوده تا خدمات حقوقی خود در طرح دعوی و شکایت در محاکم قضائی و شبه قضائی صلاحیتدار، همچنین پیگیری شکایت از طریق دستگاههای نظارتی مربوطه را به شما عزیزان ارائه دهد.
مدیر ” موسسه حقوقی منشور قانون کهن”
و ” گروه حقوقی وکیل آرتا “
امیرحسین فروغی